Làm Chó - Làm Người

Chó không bao giờ cắn. Chỉ có người mới làm thế thôi.

-Marilyn Monroe

Xã hội đang ngày càng băng hoại, chìm đắm trong sự dối trá, tham nhũng, nhiều người sống bất cần ngày mai, trong đó có những người sống như ngợm mà vẫn ngạo nghễ vỗ ngực xưng tên, ăn thịt cả đồng loại mà không hề chớp mắt. Những kẻ ép học sinh bán dâm, đòi tụt quần trước tòa; giết người yêu, chặt đầu, chặt tay; hành hạ, tra tấn trẻ con như dưới thời Trung cổ...Những loại như thế không biết phải gọi là gì, tức quá thì người ta bèn chửi là chúng là đồ chó (Chó mà biết nói chắc nó sẽ kiện loài người về tội phỉ báng!)

Thật ra ai cũng biết chửi vậy là oan cho chó vì chó đâu có xấu xa như thế? Ngược lại, chó là người bạn thân thiết nhất của con người. Loài chó được biết đến với sự thông minh, lòng trung thành, sự quả cảm ... Ai đã từng đọc truyện ngắn Con chó xấu xí của Kim Lân không thể quên hình ảnh của con chó đáng thương mà có nghĩa. Và đã không ít lần các nhà làm phim đưa hình tượng các chú chó lên màn ảnh nhằm ca ngợi lòng trung thành của những chú chó với chủ của chúng. Một vài trong số đó dựa trên những hình tượng có thật. Như chú chó Barry cứu được 40 người lạc trong bão tuyết nhưng bị giết bởi người thứ 41, như Hachiko - một chú chó nổi tiếng khắp Nhật Bản và được xem như là một biểu tượng của lòng trung thành. Ngày nay xác Hachiko đã được nhồi bông và bảo quản tại Bảo tàng tự nhiên quốc gia thuộc quận Ueno, Tokyo.

Pascal đã nói một cách giản dị mà sâu sắc: Càng tìm hiểu về loài người tôi càng yêu quý con chó nhỏ của mình. Và có ai đó đã bổ sung cũng không kém phần thâm thúy: Càng tìm hiểu về loài chó tôi càng thấy thương cho loài người...Sống trên đời này, có lẽ làm người thì khó, làm chó thì dễ cho nên có không ít người chọn làm theo vế sau chăng?! Con chửi cha, cháu đánh chú, em giết anh...Chuyện mấy thằng đàn ông khi mới cưới vợ về thì yêu thương chiều chuộng, chẳng bao lâu sau đã có mới nới cũ, tàn tệ bảo vợ: Tao hết thương mày rồi, giờ tao thương con đó...con kia" tuy thật tởm lợm nhưng đã trở thành... "bình thường"! Mà nghĩ cho cùng, nói rằng "làm chó thì dễ" cũng không đúng! Đâu phải người nào cũng sống có nghĩa được như chó đâu!

Nhớ chuyện xưa, Án Anh có nhiều công trạng đối với nước Tề, Tề Cảnh công tặng áo hồ cừu, phong thực ấp ... Án Anh nhất mực từ chối. Cảnh Công thấy một người đàn bà liền hỏi:

- Có phải là nội tử của quan Tể Tướng đó không?

Án Anh đáp:

- Bẩm phải!

Cảnh Công cười bảo:

- Bà nhà đã già mà còn xấu nữa. Ta có một ái nữ có thể cho Tể Tướng được.

Án Anh chấp tay nói:

- Lúc trẻ người ta lấy mình là mong rằng lúc già có thể nhờ cậy được. Vợ tôi tuy già xấu nhưng tôi vẫn quý trọng, không dám phụ.

Tề Cảnh Công rất kính phục Án Anh.

Lại nhớ chuyện Tống Hoằng. Tống Hoằng là quan hiền lương dưới triều vua Quang Vũ (6 TCN – 57 CN), người sáng lập triều Đông Hán (tức Hậu Hán). Vợ ông Hoằng bệnh, bị mù và ông luôn đích thân săn sóc, đút cơm cho vợ. Chị vua góa chồng, rất ái mộ Tống Hoằng. Vua biết ý, một hôm ướm lời hỏi  Hoằng: “Ngạn ngữ nói: Sang đổi bạn, giàu đổi vợ, có vậy chăng?” (Ngạn vân: Quý dịch giao, phú dịch thê, hữu chư?)

Hoằng đáp: “Thần nghe: Bạn bè chơi từ thuở nghèo hèn chớ nên quên, người vợ tấm cám chớ hắt hủi.” (Thần văn: Bần tiện chi giao mạc khả vong, tao khang chi thê bất khả hạ đường.)

Hiểu Tống Hoằng một lòng chung thủy, vua bỏ ý định tác hợp cho chị.

Thật đáng kính phục! Có lẽ vì ngày xưa có nhiều người thật sự muốn "sống cho ra cái giống người" hơn bây giờ chăng? Còn ngày nay, cái xấu lan tràn như bệnh dịch, ngày nào đọc báo cũng nghe toàn chuyện động trời, đặc biệt là của bọn người làm "ông nọ, bà kia", chẳng hạn chuyện chủ tịch tỉnh tên Tô họ Nguyễn mua dâm nữ sinh xong ở truồng nằm ngủ! Chẳng trách trong lúc trà dư tửu hậu có người đã bức xúc mà "tổng kết" đầy phạm thượng: "Cái nhà dột thì dột từ nóc. Trong một xã hội mà cán bộ lưu manh thì dân cũng phải mất dạy để bảo toàn miếng cơm manh áo của mình!" Không hề dám hùa theo để bảo dân ta là mất dạy nhưng ngẫm lời ấy mà buồn!

Vào tháng 10 năm 1869, luật sư George Graham Vest đã đọc một bài diễn văn tại một phiên tòa xét xử vụ kiện người hàng xóm làm chết con chó của thân chủ mình. Bài diễn văn này được phóng viên Wiliam Safire của báo The New York Times bình chọn là hay nhất trong tất cả các diễn văn, lời tựa trên thế giới trong khoảng 1,000 năm qua. Đọc để ngậm ngùi và chua xót cho NHÂN tình và CHÓ tình!

Thưa quý ngài hội thẩm,

Người bạn tốt nhất mà con người có được trên thế giới này có thể một ngày nào đó hóa ra kẻ thù quay ra chống lại ta. Con cái mà ta nuôi dưỡng với tình yêu thương hết mực rồi ra có thể là một lũ vô ơn.
Những người gần gũi thân thiết ta nhất, những người ta gửi gắm hạnh phúc và danh dự, có thể trở thành kẻ phản bội, phụ bạc niềm tin ta dành cho họ. Tiền bạc mà con người có được, rồi sẽ mất đi. Nó mất đi đúng vào lúc ta cần đến nó nhất. Tiếng tăm của con người cũng có thể tiêu tan trong phút chốc bởi một hành động dại một giờ. Những kẻ phủ phục tôn vinh ta khi ta thành đạt có thể sẽ là những kẻ đầu tiên ném đá vào ta khi ta sa cơ lỡ vận. Duy có một người bạn hoàn toàn không vụ lợi mà con người có được trong thế giới ích kỷ này, người bạn không bao giờ bỏ rơi ta, không bao giờ tỏ ra vô ơn hay tráo trở, đó là con chó của ta.

Con chó của ta luôn ở bên cạnh ta trong phú quý cũng như lúc bần hàn, khi khỏe mạnh cũng như lúc ốm đau. Nó ngủ yên trên nền đất lạnh, dù gió đông cắt da cắt thịt hay bão tuyết lấp vùi, miễn sao được cận kề bên chủ là được! Nó hôn bàn tay ta dù khi ta không còn thức ăn gì cho nó. Nó liếm vết thương của ta và những trầy xước mà ta hứng chịu khi va chạm với cuộc đời tàn bạo này. Nó canh giấc ngủ của ta như thể ta là một ông hoàng, dù ta có là một gã ăn mày. Dù khi ta đã tán gia bại sản, thân tàn danh liệt, thì vẫn còn đó con chó trung thành với tình yêu nó dành cho ta như thái dương trên bầu trời. Nếu chẳng may số phận đá ta ra rìa xã hội, không bạn bè, vô gia cư thì con chó trung thành chỉ xin ta một ân huệ là cho nó được đồng hành, cho nó được làm kẻ bảo vệ ta trước hiểm nguy, giúp ta chống lại kẻ thù.
Và một khi trò đời hạ màn, thần chết đến rước linh hồn ta đi, để lại thân xác ta trong lòng đất lạnh, khi tất cả thân bằng quyến thuộc đã phủi tay sau nắm đất cuối cùng và quay đi để sống tiếp cuộc đời của họ, thì khi ấy vẫn còn bên nấm mồ ta - con chó cao thượng của ta, nằm gục mõm giữa hai chân trước, đôi mắt ướt buồn vẫn mở ra cảnh giác, trung thành và chân thực ngay cả khi ta đã chết rồi!

(Nguyên bản tiếng Anh

George Graham Vest

Gentlemen of the Jury

The best friend a man has in this world may turn against him and become his enemy. His son and daughter that he had reared with loving care may become ungrateful. Those who are nearest and dearest to us, those whom we trust with our happiness and our good name, may become traitors to their faith. The money that a man has, he may lose. It flies away from him when he may need it most. Man's reputation may be sacrificed in a moment of ill considered action. The people who are prone to fall on their knees and do us honor when success is with us may be the first to throw the stone of malice when failure settles its cloud upon our head. The only absolutely unselfish friend a man may have in this selfish world, the one that never deserts him, the one that never proves ungrateful or treacherous is his dog.

A man's dog stands by him in prosperity and poverty, in health and sickness. He will sleep on the cold ground, when the wintry winds blow and the snow drives fiercely, if only he can be near his master's side. He will kiss the hand that has no food to offer, he will lick the wounds and sores that come in encounter with the roughness of the world. He guards the sleep of a pauper as if he were a prince. When all other friends desert... he remains.

When riches take wings and reputations fall to pieces, he is as constant in his love as the sun in its journey through the heavens. If fortune drives the master forth an outcast into the world, friendless and homeless, the faithful dog asks no higher privilege than that of accompanying him to guard him against danger, to fight against his enemies, and when the last scene of all comes, and death takes his master in its embrace and his body is laid away in the cold ground, no matter if all other friends pursue their way, there by his grave side will the noble dog be found, his head between his paws and his eyes sad, but open in alert watchfulness, faithful and true even to death).